Brzoza ma w sobie delikatność, szlachetność i jakąś magię. Nic dziwnego, że uchodziła za symbol władzy u starożytnych Rzymian i za drzewo święte w wierzeniach słowiańskich i nordyckich. Dziś nauka potwierdza jej „magiczną ” moc.
Kora brzozy zawiera leczniczą betulinę oraz jej pochodne. Kwas betulinowy ma działanie przeciwalergiczne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i wywołuje samobójczą śmierć komórek czerniaka. Wprawdzie kwas ten jest słabo rozpuszczalny w wodzie, ale połączenie go z glicyną bardzo zwiększa tę rozpuszczalność. Glicyna to pochodna amoniaku. Amoniak to z kolei składnik potu. Nie jestem chemikiem, ale ładnie mi się to łączy w logiczną całość i uzasadnia używanie w saunie właśnie brzozowych witek.
Kiedyś myślałam, że to okładanie brzozowymi witkami w „ruskiej bani” to tylko pobudzanie krążenia krwi i niezła zabawa. Teraz sądzę, że może to być także dobra profilaktyka różnych chorób. Być może także poważnych chorób skóry.
Dobrze, że saunę bardzo lubię. O jej innych zaletach było w „Sauna – da się polubić i fałdki”.
Ale brzoza to nie tylko betulina. Jak piszą w
Havlik, Jaroslav, et al. „Xanthine oxidase inhibitory properties of Czech medicinal plants.” Journal of Ethnopharmacology 2010;132(2):461-465,
etanolowy wyciąg z liści brzozy jest inhibitorem XO.
Takim właśnie etanolowym wyciągiem jest Succus Betulae, zwany „sokiem brzozowym”. Jest to sok wyciśnięty ze świeżych liści brzozy i utrwalony alkoholem.
Jest to preparat silnie działający i nie polecam go kobietom w ciąży i karmiącym. Muszą na niego uważać też osoby z poważnymi uszkodzeniami nerek i chorobami serca.
Czasem, kiedy doskwierają mi problemy z drogami moczowymi, robię sobie krótką kurację tym preparatem, stosując się dokładnie do zaleceń producenta. Ale tylko przez tydzień, góra dwa.
Opisanego wyżej „soku brzozowego” nie należy mylić z prawdziwym sokiem brzozowym, zwanym po staropolsku oskołą, który jest sokiem uzyskiwanym z nacięcia w pniu brzozy zrobionego wczesną wiosną. Nim opijać się można do woli.
Kto czytał „Sylwestrowe toasty” wie, że lubię się czasem napić wina. Sok brzozowy wymieszany z włoskim musującym prosecco to świetny napitek dla mnie na imprezkę przy topieniu marzanny.
Patrząc na śnieg za oknem obawiam się jednak, że w tym roku na ognisku po utopieniu marzanny trzeba będzie napić się raczej grzańca. Ale kto czytał „Czapka i czapetka na stoku” wie, że to też dla podagryka lekarstwo.
Sok brzozowy, napary i odwary z liści brzozy były od wieków sprzymierzeńcami w leczeniu dny moczanowej.
Wczesną wiosną (marzec-kwiecień), kiedy przez kilka dni temperatury sięgają 10-15 stopni, można sobie samemu utoczyć soku z brzozy. Aby nie zaszkodzić zbytnio drzewu nacięcie nie powinno mieć więcej niż 4 cm głębokości. Trzeba je koniecznie potem zabezpieczyć drewnianym kołkiem. W sieci jest cała masa filmików nagranych przez fachowców w dziedzinie pozyskiwania oskoły. Ale jeśli ktoś wierci w drzewie dziury po kilkanaście centymetrów to nie oglądam jego nagrań. To dla mnie niedobry człowiek. Przecież drzewu też należy się dobre traktowanie.
Sok brzozowy można zagęścić przez odparowanie i otrzymanym syropem słodzić potrawy.
Mylą się jednak ci, którzy myślą, że ksylitol, zwany „cukrem brzozowym”, jest robiony z soku brzozowego. To organiczny związek chemiczny otrzymywany w specjalnych reaktorach z użyciem między innymi niklu i glinu. I chyba tylko Finowie robią go jeszcze z kory brzozy. Inni używają do tego celu kukurydzy. Ksylitol ma wiele zalet, a naukowcy twierdzą, że nie szkodzi. Ja jednak wolę zrobić sobie syrop z oskoły.
Warto też popijać napar z wiosennych, młodziutkich liści brzozy, wysuszonych w ciemnym miejscu (2 łyżeczki suszu na szklankę wrzątku). W sklepach zielarskich można kupić suszone liście brzozy. Najlepsze są jednak takie zebrane samodzielnie, kiedy są jeszcze lekko lepkie. Najłatwiej suszyć je wtedy razem z gałązkami i dopiero po ususzeniu oberwać.
Można również zbierać pączki brzozowe i używać ich podobnie, jak pączków topolowych, o których pisałam we wpisie „W Tłusty Czwartek polecam pączki”. Podobnie jak liście, pączki brzozy działają odtruwająco, przeciwartretycznie, oczyszczają drogi moczowe i zapobiegają kamicy.
Podczas zbierania liści, pączków czy soku można poprzytulać się do drzew, bo, jak twierdzą radiesteci, brzoza ma „pozytywną energię”.
Jak to z tą energią jest, to sprawa dyskusyjna, ale przecież przytulanie się jeszcze nigdy nikomu nie zaszkodziło.
W tej małej, ślicznej miejscowości, otoczonej lasami i pełnej drewnianych budynków z XIX wieku, można nawdychać się górskiego powietrza, zażyć kąpieli w termach, wybrać się na spacer jedną z licznych ścieżek spacerowych albo wdrapać się na Pradziada. Można też pozjeżdżać sobie z niego na nartach.
Swoją drogą, spacerowanie ze skunksem po uzdrowisku, które chwali się najczystszym powietrzem w Europie Środkowej, to na prawdę niezła zabawa.
Cebula to jedna z najstarszych uprawianych przez człowieka roślin. Ceniona była w starożytnym Egipcie, gdzie pojawia się jako najczęściej malowana roślina na grobach faraonów. Teraz została zepchnięta w kąt , bo jej zapach nie przystaje do współczesnych standardów. No bo jak tu spacerować po centrum handlowym rozsiewając zamiast zapachu perfum aromat cebuli?
Wyrobić kruche ciasto z 250 g mąki, 100 g masła, 1 małej łyżeczki soli i 1/3 szklanki wody. Czasem ciasto robię też na smalcu albo na oleju. Po wyrobieniu owinąć je ściereczką i włożyć do lodówki na godzinę.
Przepis na lubelski cebularz z makiem znalazłam kiedyś w starym kalendarzu. Zdziwiło mnie wtedy bardzo to zestawienie. Mak kojarzyłam bowiem tylko z makowcem i wigilijnymi kluskami z makiem. Ale potrawa okazała się na prawdę dobra.
Kawa. Bardzo dużo już napisano na jej temat.
Kiedy czytam o tym, ile toksycznych substancji jest w żywności i w powietrzu, na prawdę chce mi się uciec na Alaskę i tam oddychać pełną piersią i jeść nieskażoną żywność. Ale na Alasce musiałabym przez wiele bardzo zimnych miesięcy w roku chodzić w czapce. Kto czytał 
Składniki:
Na początku swoich zmagań z podagrą, kiedy zaczęłam czytać w poradnikach dla chorych na dnę moczanową o jej przyczynach, wszędzie obwiniano za nią tylko jedzenie i puryny. Wymyśliłam więc, że skoro jedzenie mi szkodzi, trzeba zrobić „leczniczą głodówkę”.
Wczesną wiosną lub zimą z topoli czarnej, topoli balsamicznej lub osiki zbieram pączki topolowe. Nie jest to łatwe, bo zwykle mają one gałęzie bardzo wysoko. Jednak czasem uda się znaleźć przyjazne drzewo, jak to na zdjęciu. Rośnie sobie w Solcu Zdroju , blisko term, o których pisałam w 
Wyciągi z pączków topoli usuwają nadmiar kwasu moczowego z organizmu. Mają też działanie przeciwzapalne, napotne i przeciwgorączkowe.